
### Im dłużej uczę, tym mniej oczywisty wydaje mi się proces uczenia i nauczania. Mimo to postanowiłam podzielić się kilkoma refleksjami i doświadczeniami, bo kto w obecnych czasach się nie uczy…

## Uczenia uczymy się całe życie

Sięgając pamięcią do zamierzchłych czasów podstawówki moją główną strategią nauki było uczenie się na pamięć całych zdań. W liceum uczyłam się non- stop, nie dosypiając i żyjąc w ciągłym napięciu i stresie. Nic dziwnego, że był to czas bardzo nieefektywnej nauki. Pamiętam, że korzystałam z korepetycji i teraz myślę, że bardziej niż korepetycji potrzebowałam przede wszystkim snu i nauki samoregulacji. Liceum nauczyło mnie tego, że żadna kawa, energetyk ani korepetycje nie pomogą, gdy organizm jest wyczerpany i w permanentnym stresie.

Na studiach doświadczenia były już ciekawsze i bardziej zróżnicowane. Przede wszystkim studiowałam to co mnie interesowało, czyli socjologię. Byłam zmotywowana i szło mi łatwiej. Choć nie zawsze było łatwo. Pamiętam ćwiczenia z kursu psychologii społecznej. Na początku zajęć pisaliśmy wejściówki, odpowiadając na pytania z tekstu, który wcześniej trzeba było przeczytać w domu. Jestem ogromnie wdzięczna za te zajęcia, choć wtedy tak nie myślałam, bo więcej niż raz nie zaliczyłam tych wejściówek. A przecież czytałam tekst i dobrze go pamiętałam. Teraz wiem, że byłam przygotowana do…opowiadania o tym tekście. Mogłam go streścić, ale nie przerobiłam go pod kątem faktycznego zrozumienia. I tego mnie nauczył pierwszy rok socjologii: przeczytać i zapamiętać to za mało. Wiem, możecie się śmiać, że dopiero na studiach to zrozumiałam, ale taka jest prawda. Czasem wystarczy przeczytać i zapamiętać, ale prawdziwa nauka zachodzi, gdy jeszcze rozumiemy co przeczytaliśmy. Rozumiem czyli umiem powiązać nowe fakty z już znanymi. Rozumiem czyli umiem w praktyce wykorzystać wiedzę.

## Nasze mózgi uczą się… różnie

Dlaczego mamy różne strategie nauki? Bo nasze mózgi się różnią. I nie mówię tu o różnicach między płciami, tylko między ludźmi. 

Z jednej strony badania wcale nie potwierdzają kiedyś popularnej (również na studiach pedagogicznych) hipotezy, że każdy ma dominujący kanał, którym najłatwiej mu się uczyć. Jednocześnie nie jest tak, że wszyscy uczą się tak samo.
Jest jeszcze bardzo ważna kwestia, bez której nauka nie jest możliwa. Motywacja. Czasem dopiero jako młodzi dorośli mamy tę motywację na wysokim poziomie, bo możemy wybrać to, co nas naprawdę ciekawi i/lub co nam się przyda w życiu zawodowym. Poza tym, to co myślimy o swoich możliwościach i umiejętnościach oraz emocje z jakimi wiąże się proces nauki mają również bardzo duże znaczenie.

## Tego warto spróbować

Szukając swojej strategii efektywnej nauki zwróć uwagę na:

1- Przerwy. Czy je robisz? Czy pomagają ci w procesie nauki? Jeśli nie to zastanów się w jaki sposób je spędzasz? Zawsze lepszą przerwą jest ruch niż scrollowanie telefonu w tej samej pozycji, w której się uczymy. Dobrze żeby na czas przerwy zapomnieć o czym się uczyliśmy. Przewietrzyć umysł.

2- Odpoczynek: czy masz go wystarczająco? To mit, że uczenie po nocach jest efektywne. Czasem nie mamy innego wyjścia, ale jeśli je masz, to dbaj o wypoczęte ciało i głowę. O pożywne posiłki, dobry sen i robienie rzeczy, które ci ładują przysłowiowe akumulatory. W dzisiejszych czasach tak dużo się mówi o rozwoju i prawie każdy kogo znam jest w trakcie jakiegoś kursu. Jednocześnie żyjemy w świecie pełnym informacji, dostarczamy sobie dużo dodatkowych bodźców i pewnie wiele z nas jest zwyczajnie przestymulowanych. Potem nie możemy zrozumieć jak to się dzieje, że tak trudno nam się uczyć. 

3- Powtórki. Najlepsze są systematyczne. Zwłaszcza jeśli zależy ci, żeby na dłużej opanować materiał. Praca z dziećmi z trudnościami z koncentracją uwagi pokazała mi jak kluczowe jest powtarzanie. Wracanie, najlepiej na różne sposoby, do tego co już było. Powtórki są ważne też, gdy musimy coś wykuć na pamięć. Służą do tego liczne mnemotechniki czyli techniki pamięciowe. Jednak nawet korzystając z jakiejś techniki nie obejdzie się bez powtórek. U mnie sprawdzają się powtórki jeszcze wieczorem danego dnia i potem co najmniej następnego dnia. Zaznaczam tu, że powtórki to niekoniecznie robienie czy mówienie tego samego. Do powtórki warto podejść kreatywnie. 

## Jak powtarzać?

Tutaj podzielę się tym co u mnie i u różnych osób, z którymi pracowałam działało:

1- Nie wyrzucaj materiałów z których się uczysz, nawet niestarannych notatek czy rysunków, które robiłaś w procesie nauki

2- Robienie i uczenie się z notatek u ciebie nie działa? Spróbuj użycia koloru, używania skojarzeń takich, które tylko ty rozumiesz lub rysowania tego czego się uczysz np za pomocą mapy myśli (mind mapping)

3- Abstrahuj najważniejsze informacje pomijając pozostałe, definiuj własnymi słowami z głowy

4- Zadawaj sobie pytania do materiału, który powtarzasz. Czy potrafisz na nie jasno odpowiedzieć? Jeśli tak to czy potrafiłabyś daną rzecz wytłumaczyć komuś, tak jak tłumaczy nauczycielka? Spróbuj. Najlepiej opanowywałam ten materiał, który musiałam przygotowywać pod kątem uczenia innych. Jeśli w trakcie twojego tłumaczenia pojawią się jakieś wątpliwości zapisz je sobie i zacznij szukać. Nie ma lepszego sposobu na prawdziwe zgłębienie tematu. 

5- W miarę utrwalania materiału możesz wydłużać przerwy między powtórkami

6- Testuj swoją wiedzę: rozwiązując testy lub je konstruując, tworząc podchwytliwe pytania testowe oraz wypisując wszystko co wiesz na dany temat z głowy. 


Dlaczego nauczyciele, nauczycielki i inne osoby szkolące tak dobrze mają opanowany materiał, którego uczą? Bo uczą go często czyli powtarzają. Uczą różne osoby, używając różnych sposobów. To samo dotyczy ciebie: im dłużej będziesz pracował_a z danym tematem, tym bardziej go zrozumiesz i w konsekwencji zapamiętasz.

Powodzenia!


O Sztuce Uczenia (się)


### Mam w sobie wiele historii. Mój mózg codziennie, od najmłodszych lat, generuje ich setki tysięcy. Nieustający myślotok. Analizowanie, porównywanie i ocenianie. Niezwykle trudno mi wyłączyć ten tryb i po prostu być. W danej chwili, w jednym miejscu, w tym co jest. Bez przewidywania przyszłości lub wspominania przeszłości. W spokoju i bez pełnych niepokoju myśli.

Mam kilka lat. Spędzam wakacje u babci i dziadka w małym miasteczku. Jest spokojne, słoneczne popołudnie. Bawię się w ogrodzie. Trzymam się szorstkich zielonych prętów bramy wjazdowej, poruszając nią jak huśtawką. To moja ulubiona zabawa, odkąd urosłam na tyle, żeby umieć się na niej utrzymać. Beztroski wakacyjny czas. Pamiętam ten stan zupełnego spokoju i relaksu...I myśl: ale jest fajnie... Ale sekundę później pojawia się druga myśl: to niemożliwe, żeby czuć się aż tak dobrze i spokojnie! Muszę się zastanowić co to jest, ale czuję, że na pewno mam jakiś powód do zmartwień. Teraz, po trzydziestu latach, wiem, że ta ciągła analiza i szukanie dziury w całym to właściwość mojego wysoko wrażliwego mózgu. Umysł w trosce o moje bezpieczeństwo podrzuca mi wątpliwości, lęki i czarne scenariusze. Żebym zawsze była przygotowana na najgorsze. Żebym miała się czym martwić…

Nie ma nic złego w lęku. To normalne czasem się czegoś bać lub odczuwać niepewność. Gorzej, gdy ten stan trwa prawie bez przerwy. Teraz pomaga mi wiedza, że myśli, jakie by nie były, nie są rzeczywistością. Mogę je zauważyć, ale nie muszę ich przyjmować, nie muszę w nie wierzyć. Znam już sposoby na uspokajanie swojego wewnętrznego świata i wiem, że są one tak samo ważne jak codzienne mycie zębów.

Oczywiście nie zawsze wiedza przekłada się na praktykę. Bywa, że spędzam dzień na autopilocie, bez uważności czy chwili dla siebie. Są dni kiedy wydaje mi się, że nic nie działa i że wrażliwość i empatia są moim przekleństwem. Ale są i takie kiedy myślę sobie: dziś jest okej. Jestem bezpieczna. Jestem wystarczająca. Teraz odpocznę. A potem ruszam dalej. Z lękiem, odwagą, smutkiem, radością i spokojem w głowie.

Wysoko wrażliwy mózg



 **"Uff jak dobrze, że już wychodzimy z tej budy. Którędy idziesz?"**

 **"Mogę ciebie odprowadzić do podziemi…"**

 **"Ok, to chodź na pączka do tej kawiarnii co ostatnio. Ja stawiam!"**

 **"Chodźmy!"** 

I nawet z moją najlepszą przyjaciółką z liceum nie dzielę się tym, że ten pączek to już trzecia dziś słodka rzecz. Każda przerwa w naszym liceum to okazja, żeby zbiec do sklepiku kupić ogromną i śmiesznie tanią drożdżówkę, do wyboru trzy smaki. Wszystkie pycha i trzeba szybko połykać, żeby zdążyć przed dzwonkiem. Po wyjściu z kawiarnii, gdy przyjaciółka skręci na swój pociąg, sama pójdę jeszcze do cukiernii a potem w drodze do domu może jeszcze coś dobrego zjem. Gdy czuję zapach ciasta francuskiego, wydam każde kieszonkowe. Uczucie przejedzenia towarzyszy mi codziennie, odkąd zaczęłam się uczyć w podobno prestiżowym i na pewno stresującym liceum. Najpierw kupuję i jem z prędkością światła a potem czuję się jak najgorszy człowiek na świecie. 


Minie prawie dziesięć lat zanim połączę przejadanie się z niewyleczalną kontuzją kolana, nieumiejętnością radzenia sobie z napięciem i zajadaniem emocji. Gdy brzuch boli od przejedzenia, a głowa robi się senna jest to tak intensywne odczucie, że wszystko inne znika. Nie muszę wtedy zastanawiać się jak się czuję, czego potrzebuję ani co mogę zrobić, żeby było lepiej. **Świat staje się czarno- biały: czuję się źle. Jestem zła.**


Żeby nie myśleć o wyrzutach sumienia znów jem za dużo i wpadam w zamknięte koło. Jednocześnie, jak większość nastolatek, chcę się odchudzać, więc moje myśli całymi dniami krążą wokół jedzenia. Kolacji postaram się nie zjeść, bo marzę o tym, żeby wyglądać jak Kate Moss. Gdybym była chuda taka jak ona zniknęłyby wszystkie moje problemy. 


Jedyną nadzieję na to, że kiedykolwiek w moim życiu będzie lepiej, dają mi lekcje języka polskiego. Tam dowiaduję się, że życie może być ciekawe, że można coś odkrywać i mieć pasje. Tam poznaję tytuły książek, które potem pochłaniam na podłodze w Empiku. I powoli w mojej głowie rodzi się myśl, żeby wyjechać. Uciec od niewspierającego środowiska i zacząć studia w nowym pięknym mieście. Zacząć nowe życie.


Wyjechałam, ale jak się domyślasz, wyjazd niczego nie zmienił. Za trudny był przeciwnik. To z czym walczyłam wiele lat to było niekochanie siebie. A to jak próbowałam sobie radzić z tym okazało się czymś jeszcze silniejszym i obecnym do dzisiaj w naszych życiach. **Ten przeciwnik, nas i naszych dzieci, to kultura diet i obsesja piękna.**


Kultura diet, jak pisze Małgorzata Akkus to system przekonań społeczeństwa, który łączy zdrowie i szczęście z kształtem ciała. Nasze myśli i działania skupia wokół jedzenia i ciała.
Niepowstrzymane dążenie do szczupłej sylwetki to też element obsesji piękna, o której pisze Renee Engeln. **Kultura wmawia nam, że najważniejsze jest być piękną.** Jeśli jesteś kobietą mniej liczą się twoje słowa i czyny, bo najważniejszym atutem jest atrakcyjność. Renee Engeln przez 15 lat prowadziła badania na temat postrzegania własnego ciała i zmagania się z pięknem. Pisze o tym, że nawet już 5 letnie dziewczynki źle się czują w swoim ciele. **Pokazuje historie kobiet, których emocje są tak związane z wyglądem, że trudno im dostrzec pozostałe aspekty życia.** Kobiecość jest kulturowo utożsamiana ze skupieniem na wyglądzie i wiecznym z niego niezadowoleniem. Przekaz kulturowy mówi nam: bądź zadbaną i piękną kobietą, podkreślaj swój wygląd na każdym kroku a jednocześnie nie za bardzo, bo uznają cię za mało inteligentną kobietę, która nic sobą nie reprezentuje.


**Kultura diet i obsesja piękna sprawiają, że oddalamy się od swojego ciała.** Zamiast je przytulać i korzystać z jego potencjału ciągle szukamy w lustrze problemu. Ciało przestaje być nami a zaczyna być zbiorem rzeczy nieakceptowanych lub do poprawy. Zamiast twarzy, która wyraża emocje, całuje ukochaną osobę i śmieje się, mam usta za wąskie, nos do operowania, wory pod oczami, rzęsy za jasne, zmarszczki w okolicy ust i czoła i siwe włosy. Wszystko przez to, że nie dbam o siebie.


Kultura diety i obsesja piękna nie pozwalają się nigdy cieszyć z osiągniętego rezultatu. Zawsze znajdzie się coś co nie jest wystarczające. Już przemysł kosmetyczny o to zadba. W teorii nie musisz mu ulegać. W teorii możesz zostać poza kanonem. Ale wystarczy poobserwować różne ciałoaktywistki, poczytać w sieci albo po prostu pogadać ze znajomym czy rodziną, żeby usłyszeć obrzydliwe określenia, jakimi ludzie, często specjaliści od zdrowia i fitnessu, atakują wygląd, wagę, płeć lub rasę ludzi poza kanonem.


Ostatnio kultura diet jest nazywana wellness czyli dbaniem o siebie. Myślę, że zmieniła się jedynie nazwa. Nadal w tym nurcie obowiązuje dążenie do szczupłej, mniej lub bardziej atletycznej sylwetki. Wygląd ciała jest łączony z charakterem a czasem moralnością: im  jesteś chudsza i bardziej w kanonie urody tym jesteś lepszą osobą...


Ja już wierzę w inną drogę. Ta droga to powolny proces akceptacji swojego ciała. Widzenia i przede wszystkim czucia go w całości, nie fragmentarycznie. **Traktowania ruchu, dotyku, masażu czy jedzenia jako odpowiedzi na potrzeby ciała.** Ciała czyli mnie. Ciała bez którego nie mogłabym siedzieć i czytać tych słów. Ciała bez którego nie wstałabym i nie poszła do pracy. **Ciała, bez którego nie mogłabym podróżować, poznawać ludzi, przytulać i całować.** Gdyby nie ciało, nie założyłabym rodziny, nie pogłaskała pieska ani nie spacerowała po parku.


Samo istnienie ciała i możliwości jakie nam ono daje jest powodem do jego akceptacji. A potem nawet do miłości. Na koniec sesji ciałożyczliwego Pilatesu lubię zachęcić klientów i klientki, żeby podziękowali swojemu ciału. Jeśli dotarłaś aż tutaj proponuję ćwiczenie: wypisz sobie albo narysuj wszystko to, co twoje ciało dla ciebie robi. I gdy to zrobisz **podziękuj mu** za jego pracę. 


Bibliografia:

Obsesja piękna Renee Engeln

Głód. Pamiętnik (mojego) ciała Roxane Gay

[Jedzenie Intuicyjne- czym jest kultura diet](https://www.jedzenieintuicyjne.pl/czym-jest-kultura-diet/)

[Diet Culture - wikipedia](https://en.wikipedia.org/wiki/Diet_culture)


Kultura Diet


### Treningi Umiejętności Społecznych, potocznie zwane TUS-ami, to zajęcia podczas których dzieci ćwiczą umiejętności społeczne w kameralnych grupach pod okiem dwóch prowadzących. TUSy cieszą się dużym zainteresowaniem. Mówi się nawet, że panuje na nie moda. Jednak czy TUS to idealna metoda, odpowiednia dla każdego dziecka? Czy TUS zawsze działa?


## TUS bliskościowy

TUS w formule bliskościowej pozwala dzieciom lepiej siebie zrozumieć. Ważną częścią cotygodniowych spotkań są emocje i potrzeby dzieci, słuchanie tego jak mają inni oraz odnajdywanie wartości w byciu w grupie.
Tematy poruszane na zajęciach obejmują: mocne strony, współpracę, rozwiązywanie konfliktów czy radzenie sobie ze złością.

Celem zajęć jest nauka poprzez wspólną zabawę, w bezpiecznej atmosferze i pod okiem towarzyszącego dzieciom duetu specjalistek. 

Jedna osoba zwykle prowadzi zajęcia a druga uważnie obserwuje i wspiera uczestników i uczestniczki dodając im odwagi, podpowiadając co mogą zrobić lub opiekując ich emocje.

## Po czym poznać, że TUS działa

Wiemy, że TUS działa, gdy dziecko wzrasta. Nabiera zaufania do samego siebie. Lubi przychodzić na zajęcia, bawić się z innymi w grupie i widzieć siebie jako istotnego członka tej grupy. Czasem są to bardzo zamknięte i niepewne siebie dzieci, które zaczynają się krok po kroku otwierać na innych. Innym razem bardziej energiczne i głośne dzieci, które coraz częściej się zatrzymują, żeby usłyszeć perspektywę innej osoby.

Są dzieci, które chcą chodzić kolejny rok z rzędu, bo tak dobrze się czują w TUS-owej grupie. Czasem zadziewa się magia i to właśnie na TUS-ach dziecko poznaje pierwszą bliską koleżankę czy przyjaciela.

## Czy TUS zawsze działa?

Nie ma idealnych metod odpowiednich dla każdego. Nie ma sposobu na dobór optymalnej grupy, która na pewno się ze sobą dogada. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkiego, co się zadzieje w grupie. Każdej grupie. I tak też jest z TUS-ami. One nie zawsze się sprawdzają. Nie zawsze widzimy te wymienione wyżej pozytywne zmiany bądź dziecko wprost komunikuje, że nie chce przychodzić na zajęcia. 

Czasami pomaga zmiana grupy, usunięcie stresorów, które utrudniały dziecku funkcjonowanie a czasem wszystkie zmiany, analizy i rozmowy z rodziną kończą się decyzją o wypisaniu z zajęć. Oczywiście fakt, że TUS nie zadziała nie oznacza, że wszystko stracone.

Decyzja o zakończeniu uczestnictwa w grupie jest początkiem szukania innych, nowych dróg wsparcia. Takim rozwiązaniem może okazać się zupełnie inna grupa pozwalająca rozwijać hobby dziecka lub terapia psychologiczna.

Czy TUS zawsze działa?


### Co stałoby się gdyby potraktować stres jako sprzymierzeńca? Gdyby spocone dłonie i bijące serce odczytać nie jako zagrożenie tylko mobilizację. Moje ciało chce wykonać zadanie. Najlepiej jak potrafi. Co gdyby przywitać stres serdecznie, jak oczekiwanego gościa, który chce mi pomóc?

## Na początku to była tylko teoria, którą znałam z książek i wykładów.

Nie wcielałam jej w życie z dwóch powodów: braku umiejętności (powiązanego z brakiem praktyki) oraz dlatego że dużo łatwiej jest uciekać. Tak często trenowałam ucieczkę, że stała się moim schematem na wiele lat. Zawsze gdy wyzwanie wydawało mi się nie na moje siły lub gdy na czymś za bardzo mi zależało, poddawałam się lub tak sobie utrudniałam, żeby na pewno się nie udało. Uciekałam w okłamywanie (również siebie), w chorobę i w wyobrażone światy, które nie miały nic wspólnego z moją rzeczywistością. Uciekałam też w jedzenie i w miłość.

Zamiast się skonfrontować z trudnymi emocjami i myślami, wolałam je zagłuszać. Grałam osobę silną psychicznie i odważną. W środku będąc przerażoną. Najbardziej na świecie bałam się strachu, lęku, wstydu i…wiary w siebie.

## Teraz jestem w podróży w stronę odwagi. Bywa różnie.

Zdarzają się ucieczki czy paraliż pod wpływem niespodziewanej sytuacji. Jak każdy człowiek, czasem się czuję zupełnie nie na siłach, męczą mnie negatywne myśli i najchętniej zostałabym cały dzień pod kołdrą. Bywa też, że czuję się dobrze w swoim ciele i w swoim życiu, snuję plany i wierzę, że nic mnie nie powstrzyma.

Stres odczuwam dużo rzadziej. Wierzę, że to nie tylko kwestia podejścia, ale zmiany stylu życia. Dbam o to, żeby się nie przeciążać i zauważać znaki zmęczenia czy wypalenia, zanim będzie za późno.

Odpoczywam od nadmiaru bodźców i ładuję psychiczne baterie, kiedy to tylko możliwe. Odmawiam, gdy tego potrzebuję, nie winiąc się za to, że ktoś może nie polubić mojego nie.

Daję sobie prawo do błędu, niewiedzy i czasu, żeby się nauczyć. Trening kilka razy w tygodniu jest moim narzędziem dbania o dobrostan psychiczny. I ludzie. Z każdym rokiem bardziej doceniam ludzi, z którymi mogę być sobą. Moją rodzinę z wyboru.

Życie nie musi być wyścigiem, z wiecznym napięciem i bolącym ze stresu brzuchem. Stres da się przeżyć, ale pod warunkiem, że mamy możliwość ładowania baterii i emocjonalne wsparcie.




Siła Stresu


### Dyskalkulia jest wrodzona. Dzieci z dyskalkulią potrzebują więcej czasu na naukę przeliczania elementów, rozwiązywania działań w zakresie 20, odczytywania zegara wskazówkowego czy posługiwania się mapami.

Warto pamiętać, że bazą operacji matematycznych nie jest wcale zapisywanie cyfr i działań, ale umiejętność wykonania ich na konkretach. Nie zniechęcajmy więc dzieci do używania palców czy innych drobnych przedmiotów do liczenia. U dzieci z dyskalkulią etap przejścia od liczenia na konkretach do liczenia w pamięci będzie trwał dłużej. Dopóki ich używają, dopóty potrzebują.

Poza wydłużonym czasem należy dostosować też trudność zadań do umiejętności dziecka, z którym pracujemy. Pomagając mu jednocześnie w radzeniu sobie z frustracją, wynikającą z tego, że często nie wie lub nie rozwiązuje działań tak szybko jak koleżanka. Pomoce wizualne, wsparcie przy strategii rozwiązywania i możliwość sprawdzania wyniku kalkulatorem często okazują się pomocne.

Warto przybliżać dzieciom matematykę pokazując ją w codziennych sytuacjach: w sklepie, podczas przygotowywania pomocy w klasie czy ustalania godzinowego planu wycieczki. Bawmy się w szacowanie typu: gdzie jest więcej klocków, do którego drzewa jest mniej kroków i który budynek ma więcej niż dziesięć pięter.
Matematyka jest wszędzie!

Zabawy i ćwiczenia, które mogą poprawić poziom kompetencji matematycznych to te związane z ruchem i z osią liczbową, z rytmem i rymem, gdzie łączymy pracę rąk z pracą nóg czy zabawy z użyciem uproszczonej mapy, np. w szukanie skarbu.

Jak wspierać dzieci z dyskalkulią


### Ta sytuacja przypomniała mi, że istnieje uniwersalny język do komunikacji z każdym dzieckiem. Jest nim zabawa. Ale od początku…

Tego dnia pięcioletni chłopiec przyszedł na zajęcia w smutnym nastroju. To nic nadzwyczajnego, każdy z nas ma prawo czuć się źle. Znam się z chłopcem już dłużej, dotąd dużo rozmawialiśmy o emocjach i trudnych sytuacjach, więc liczyłam, że będzie otwarty na rozmowę. Jednak nie chciał rozmawiać ani ze mną, ani z kolegami. Nie dołączył do zabawy, tylko usiadł twarzą do ściany. Uciekał wzrokiem, był bliski płaczu. Nie reagował na pytania kolegów, zaniepokojonych jego zachowaniem.

Ustaliliśmy z pozostałymi dziećmi, że skoro nic nie mówi i odwraca się do nas plecami to znaczy, że nie chce teraz rozmawiać. Dzieci odeszły do swoich zajęć, dając mu przestrzeń. Ja byłam obok, ale nie narzucałam się. Obserwowałam. W końcu sama też czasem mam dość świata i ludzi i nie mam najmniejszej ochoty dzielić się swoimi emocjami czy przemyśleniami.

Minęły dwie zabawy i zauważyłam małą zmianę- chłopiec przysunął się bliżej kolegów, choć nadal siedział do nich tyłem. Niewiele myśląc urwałam kawałek kartki i, tak żeby nikt nie widział, narysowałam wesołą minkę, następnie złożyłam papier kilka razy i podrzuciłam chłopcu, mówiąc, że to tajna wiadomość do niego. I...zadziała się magia.

Pojawił się półuśmiech i zaciekawienie w oczach. Ponieważ wiadomość była tajna, pięciolatek, niczym agent służb specjalnych, ostrożnie, tak, żeby nikt nie zauważył, otworzył wiadomość. Na odpowiedź długo nie czekałam- w wiadomości zwrotnej była smutna minka. Chcąc zobrazować wsparcie i chęć przytulenia jego smutku wysłałam serduszko. W odpowiedzi dostałam minkę zalewającą się łzami... I kiedy tak wymienialiśmy tajne wiadomości z każdą kolejną widziałam, że chłopcu jest coraz łatwiej.

Rysowanie smutasków było jego sposobem na wyrażenie smutku. I nawet gdy w kolejnej wiadomości narysował mi ulewę łez to nie zaniepokoiłam się, nic nie skreślałam tylko przyjęłam jego emocje z zainteresowaniem i pełną akceptacją. Tego dnia słowa były zbędne. Wystarczyło nasze porozumiewawcze spojrzenie, kawałek kartki i kredka. Wkrótce chłopiec dołączył do pozostałych dzieci. Dołączył, bo chciał i był na to gotowy.

W naszym dorosłym świecie tak dużo mówimy, omawiamy, wyjaśniamy, czytamy- słowa są wszędzie. Czasem wydaje mi się, że są jedyną formą komunikacji i odpowiedzią na wszystko. Jednak dzieci komunikują się inaczej niż my. Ich świat to przede wszystkim zabawa. Jeśli chcesz się do niego zbliżyć, nie bój się zejść na podłogę, zrobić coś śmiesznego lub niepoważnego. Dostosowując język do potrzeb dziecka, jesteśmy w stanie naprawdę się porozumieć.

Język Dziecka


### Kiedy mówię o sobie dobrze? Zwykle wtedy, gdy chcę się zaprezentować przed kimś na kim mi zależy- na ustnym egzaminie, rozmowie o pracę czy na randce. Myślę o tych sytuacjach i czuję pomieszanie stresu z poczuciem wstydu i winy.

## Przypominają mi się porady: nie wywyższaj się, prawdziwa cnota to skromność, co się tak chwalisz?

Przeczytałam wiele książek o tematyce psychologicznej, uczestniczyłam w kursach rozwojowych a jednak nadal mi trudno wyjść z pewnych schematów. Wiem, że świadomość mocnych stron jest ważna. W pracy z dziećmi na TUSie bliskościowym pokazuję im, że mocne strony nie ograniczają się do ocen z przedmiotów w szkole. Mocna strona to też ciekawość, opowiadanie historii czy poczucie humoru. Mówimy o tym, że jeśli coś jest teraz naszą słabą stroną to nie musi być nią zawsze. Jeśli nam na czymś zależy to tak jak uczyliśmy się chodzić i pisać, tak samo krok po kroku możemy próbować i ćwiczyć daną umiejętność. 

Natomiast kiedy te rzeczy odnoszę do siebie, dorosłej kobiety, spełniającej się w pracy i zainteresowanej własnym rozwojem to...chyba tak naprawdę w nie do końca nie wierzę. Przypominają mi się wszystkie sytuacje, kiedy głupio było mi powiedzieć, że coś wiem, umiem i że chętnie to zrobię. Siedziałam cicho w oczekiwaniu, aż ktoś mnie zauważy, domyśli się i poprosi o pomoc. Sytuacje, w których ucząc się nowej rzeczy myślałam bardziej o tym co ktoś o mnie myśli, widząc jak mi idzie, niż co ja sama myślę i jak się z tym czuję. Sytuacje, w których zastanawiałam się czy o którejś kompetencji w ogóle wspominać, bo może dopisanie kolejnej rzeczy którą zrobiłam będzie nadmiarem i zostanę źle oceniona? Sytuacje, w których czułam wstyd, że umiem więcej lub mogę pomóc rozwiązać sytuację w której ktoś potrzebował pomocy.

Na tym blogu chcę się z wami dzielić tym jak bywa trudno, ale chcę też krzyknąć, ile sił w płucach: nie! brakowi wiary w siebie. Nie! mówieniu źle o sobie. Bo to Ty jesteś tą osobą, która sama siebie może docenić. To Ty siebie możesz zmotywować. To Ty możesz o sobie zacząć mówić dobrze. Nie potrzebujesz szukać wsparcia na zewnątrz. Bo to przede wszystkim w swojej głowie słyszysz tę krytykę. Ona nie istnieje obiektywnie. To tylko myśli. Zauważ je, daj im odpłynąć i dalej przytulaj się. 



Mówić o Sobie Dobrze


### Trener/ka TUS często wychodzi poza swoją perspektywę, żeby zobaczyć dziecko w całości, w oderwaniu od aktualnego, często trudnego, zachowania.

## Empatia

To jest moje pierwsze skojarzenie, gdy myślę o prowadzeniu TUSów bliskościowych. Specjalistki z którymi prowadzę szkolenia bardzo często naukę empatii wymieniają jako jedną z ważniejszych umiejętności, którą dzieci powinny ćwiczyć na TUSach. A bez doświadczenia empatii trudno o jej praktykowanie.

## Elastyczność

Rzadko coś idzie według założonego planu. Dobrze być przygotowaną na niespodziewane i umieć się szybko dostosowywać do każdej sytuacji. 

## Życzliwość 

Bo każdy człowiek jej potrzebuje, a zwłaszcza dzieci, które są od nas zależne. Zwykle dzieci się niepokoją tym co ich czeka na zajęciach. Nasza życzliwość w połączeniu z uśmiechem, może dziecku ułatwić proces integracji. 

## Samoświadomość

Podczas zajęć odczuwamy swoje emocje, ale też towarzyszymy emocjom dzieci. Czasem też ich rodziców, którzy mogą bardziej niż dzieci martwić się przyjęciem swojego dziecka przez rówieśników. Bez samoświadomości swoich emocji, potrzeb i stresorów nie będziemy mogły skutecznie wspierać dzieci i ich opiekunów. 

## Cierpliwość

To nie jest praca dla osób, które szybko się irytują lub wybuchają. Czasem nie ma przestrzeni na nasze emocje, bo trzeba zaopiekować trudną sytuację. Zapewnić bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne, gdy ktoś z grupy się rozreguluje. Mediować w konflikcie pełnym emocji lub prowadzić relaksację podczas gdy połowa grupy rozmawia. Wiele sytuacji na TUSie wymaga uważnej obserwacji, radzenia sobie z dyskomfortem oraz powstrzymywania się od robienia czegoś za dzieci szybciej lub lepiej.

Blog i Artykuły